Genellikle 17-25 yaş arasında çıkan 20’lik dişler, çene yapısına uyum sağlayamadıkları için hastalarda belirli rahatsızlıklara yol açmaktadır. Yetişkin dönemde çıkmaya çalışan bu dişlerin, çenede kendilerine yeterli alan bulamamalarından kaynaklı olarak 20’lik diş çekimi gerçekleşir. Fakat her hastada durum bu şekilde değildir. Çene yapısına uygun olarak çıkan, apse ve iltihap oluşumuna neden olmayan, herhangi bir sorun teşkil etmeyen yirmi yaş dişleri için çekim gerekmez.
20 yaş dişleri olarak adlandırılan azı dişleri, son çıkan dişler olması sebebi ile çenede yeterli boşluk bulamayabilirler. Çene yapısına uygun olmadan çıkan 20’lik dişler; komşu dişlere zarar verir, iltihap ve apse oluşumuna neden olur. İltihap durumunda lenf bezlerinde şişlik meydana gelerek enfeksiyon vücuda yayılabilir ve bu durum acil müdahale gerektirir. Bu sebeple çıkan 20’lik dişler, mutlaka diş hekimi kontrolü gerektirir. Tam çıkan ve hastada küçük rahatsızlıklara yol açan dişler için ameliyatsız 20’lik diş çekimi yapılırken; gömülü ve yarı gömülü dişlerin çekimi ameliyat gerektirir. Bu ameliyat ise çene cerrahı tarafından gerçekleştirilmektedir.
Bebeklikte 6 ay ile 3 yaş arasında tamamlanan, bu süre aralığında altta ve üstte 10’ar tane olarak toplam da 20 adet süt dişleri ile diş gelişimi başlamaktadır. Kişi 9-10 yaşlarına geldiğinde bu süt dişlerini yavaş yavaş dökerek yetişkin dişlerin çıkmasına zemin hazırlar. Çocukluk ve ergenlik döneminde, toplam da 32 tane olması gereken dişlerin 28 tanesi tamamlanır. Kalan 4 diş ise azı dişleridir. 20 yaş dişi olarak adlandırılan azı dişi ise genellikle 20’li yaşlarda çıkmaya başlamaktadır.
20’lik Diş Nedir?
20’lik diş, yetişkin dönemde en son çıkan ve çenenin en arka kısımlarında bulunan dişlerdir. Genellikle 17-25 yaş aralığında ortaya çıkar. En son çıkmalarından kaynaklı olarak çoğu zaman çenede kendilerine yeterli alan bulamazlar. Bu nedenle çoğu hastada sağlıklı bir şekilde çıkma yönelimleri yoktur. Çenenin en arka kısmında olmalarından dolayı, ağız bakımını düzenli olarak yapan kişilerde bile hijyen tam olarak sağlanamayabilir. Bu sebeple, düzgün çıkmayan 20’lik dişlerin enfeksiyon kapma ihtimali yüksektir. Azı dişlerinin çıkış aşamasını diş hekimi kontrolü ile takip ederek, ağız ve diş yapısına zarar vermeden bu dişlere müdahale edebilirsiniz. 20 yaş dişleri halk arasında ağrı yapmasıyla bilinmektedir. Sağlıklı bir gelişim gösteremeyen bu dişler, bir süre sonra hastada şiddetli ağrıya neden olur. Diş hekimi kontrolü altında kalarak, yirmi yaş dişlerinin oluşturacağı olası sorunların önüne geçebilirsiniz.
20 yaş dişleri çıkmaya başladıkları zaman kendi bölgesine özgü spesifik belirtiler göstermektedir. Yarı gömülü ve tam gömülü dişler çenede yeterli alan bulamadıkları için komşu dişlere zarar verme eğilimindedir. Bu durumda ağız içi eti sıkışır ve ağrıya neden olur. Tam gömülü dişler yalnızca röntgen çekilerek görülebilir. Diş ve diş etinde ağrı, diş etlerinde hassasiyet, lenf bezlerinde meydana gelen şişlik, ağızda kötü koku gibi durumlar ile 20’lik dişler kendini belli etmektedir. Bu dişlerin neden olduğu ağrı, kulak ve çeneye yayılım gösterebilir. Her 20’lik diş bu tip sorunlara neden olmamaktadır. Çenede kendine yeterli alanı bulan azı dişleri hastada herhangi bir sağlık problemi yaratmaz.
Ameliyatsız 20’lik Diş Çekimi
20’lik dişler her zaman cerrahi operasyon gerektirmez. Tam çıkan, kökü sağlam olmayan azı dişleri için ameliyatsız 20’lik diş çekimi gerçekleştirilir. Bu durumda diş çekimi diş hekimi tarafından yapılmaktadır. Fakat bazı 20 yaş dişleri tam ya da yarı gömülü olarak çıkar. Bu durumda çene cerrahı tarafından ameliyat ile bu dişler alınmaktadır. 20’lik dişlerin hangi yöntemle alınması gerektiğine diş hekiminiz karar verecektir.
20 yaş dişlerinin düzenli takibi sağlığınız açısından oldukça önem arz etmektedir. Diş hekimi takibi ile diş, diş etleri ve ağızda yaşanacak olası problemlerin önüne geçilebilir. Diş hekimi azı dişlerinin kontrolünü röntgen çekimi ile yapmaktadır. Hekim bu şekilde yirmilik dişlerin düzgün çıkıp çıkmadığını takip edebilecektir. Gerek görülen durumlarda ise herhangi bir probleme yol açmadan bu dişler hekim tarafından alınmaktadır.
20’lik Diş Ameliyatı Nasıl Olur?
Sağlıklı bir şekilde çıkamayan ve gömülü 20’lik dişlerin cerrahi operasyon ile alınması gerekmektedir. Aşağıdaki gibi sorunlarla sonuçlanırsa muhtemelen gömülü yirmilik dişinizin çekilmesine ihtiyacınız olacaktır:
- 20’lik dişin arkasında yiyecek ve artıkların sıkışması
- Enfeksiyon veya diş eti hastalığı (periodontal hastalık)
- Yakındaki bir diş veya çevreleyen kemiğe hasar
- 20 yaş dişinin çevresinde içi sıvı dolu kese (kist) oluşumu
- Diğer dişleri düzeltmek için yapılan ortodontik tedavilerin komplikasyonları
Gömülü yirmilik dişlerin çıkarılması bazen diş eti dokusunda bir kesi yapılmasını ve kemiğin çıkarılmasını içeren cerrahi bir yaklaşım gerektirir. Nadiren komplikasyonlar şunları içerebilir:
- Ağrılı kuru soket veya cerrahi sonrası kan pıhtısı cerrahi yaranın (soket) bölgesinden kaybolduğunda kemiğin açığa çıkması
- Bakterilerden veya hapsolmuş gıda parçacıklarından sokette enfeksiyon
- Yakındaki dişlerde, sinirlerde, çene kemiğinde veya sinüslerde hasar
20’lik Diş Ameliyatı Öncesi
Diş hekiminiz işlemi muayenehanesinde gerçekleştirebilir. Bununla birlikte, dişiniz derin bir şekilde gömülü ise veya çekim işlemi derinlemesine bir cerrahi yaklaşım gerektiriyorsa, diş hekiminiz bir ağız cerrahı görmenizi önerebilir. Cerrahınız, bölgeyi lokal anestezi ile uyuşturmanın yanı sıra, işlem sırasında daha rahat olmanızı sağlamak için sedasyon önerebilir.
Diş hekiminize veya çene cerrahına sormak isteyebileceğiniz sorular şunları içerir:
- Kaç tane dişin çıkarılması gerekiyor?
- Ne tür bir anestezi alacağım?
- Prosedürün ne kadar karmaşık olmasını bekliyorsunuz?
- Prosedürün ne kadar sürmesi muhtemeldir?
- Gömülü 20 yaş dişleri diğer dişlere zarar verdi mi?
- Sinir hasarı olma riski var mı?
- Daha sonraki bir tarihte başka hangi diş tedavilerine ihtiyacım olabilir?
- Tamamen iyileşmek ve normal aktiviteye dönmek ne kadar sürer?
Diş çekimi öncesi bu soruların cevabını diş hekiminiz detaylı bir şekilde verecektir. Bu şekilde tüm sürece hakim olabileceksiniz.
20’lik Diş Ameliyatına Hazırlık
Bir yirmilik diş çekimi neredeyse her zaman ayakta tedavi prosedürü olarak gerçekleştirilir. Bu, aynı gün eve gideceğiniz anlamına gelir.
Hastane veya diş kliniği personelinden, ameliyattan önce ve planlanmış ameliyatınızın olduğu gün ne yapmanız gerektiği konusunda talimatlar alacaksınız. Şu soruları sorun:
- Prosedürden sonra beni eve bırakacak birini ayarlamam gerekecek mi?
- Diş kliniğine veya hastaneye ne zaman gelmem gerekiyor?
- Yemek yemekten veya sıvı içmekten veya her ikisini (hızlı) yapmaktan kaçınmak gerekiyor mu? Eğer öyleyse, ne zaman başlarım?
- Reçeteli ilaçlarımı ameliyattan önce alabilir miyim? Eğer öyleyse, ameliyattan ne kadar önce bir doz alabilirim?
- Ameliyattan önce herhangi bir reçetesiz ilaçtan kaçınmalı mıyım?
Diş hekiminizin önerileri doğrultusunda bu sürecin olası komplikasyonlarını minimize edebilirsiniz.
20’lik Diş Ameliyatı Sırasında
Diş hekiminiz veya çene cerrahınız, 20 yaş dişi çekiminin beklenen karmaşıklığına ve konfor seviyenize bağlı olarak üç anestezi türünden birini kullanabilir. Seçenekler şunları içerir:
- Lokal anestezi: Diş hekiminiz veya çene cerrahınız, her çekim bölgesinin yakınında bir veya daha fazla enjeksiyonla lokal anestezi uygular. Bir enjeksiyon almadan önce, diş hekiminiz veya cerrahınız muhtemelen diş etlerinizi uyuşturmak için bir madde uygulayacaktır. Diş çekimi sırasında uyanıksınız. Biraz baskı ve hareket hissedecek olsanız da, acı hissetmezsiniz.
- Sedasyon anestezisi: Diş hekiminiz veya çene cerrahınız, kolunuzdaki intravenöz (IV) bir hat yoluyla size sedasyon anestezisi verir. Sedasyon anestezisi işlem sırasında bilincinizi baskılar. Herhangi bir acı hissetmezsiniz ve prosedürle ilgili sınırlı bir hafızaya sahip olursunuz. Ayrıca diş etlerinizi uyuşturmak için lokal anestezi alacaksınız.
- Genel anestezi: Özel durumlarda size genel anestezi önerilebilir. İlacı burnunuzdan soluyabilir veya kolunuzda IV hattı olabilir veya her ikisini birden yapabilirsiniz. O zaman bilincini kaybedersin. Cerrahi ekibiniz ilaçlarınızı, solunumunuzu, vücut ısınızı, sıvılarınızı ve kan basıncınızı yakından takip eder. Hiç acı çekmeyeceksiniz ve prosedürle ilgili hiçbir anınız olmayacak. Ameliyat sonrası rahatsızlığı gidermek için lokal anestezi de yapılır.
20 yaş diş çekimi sırasında diş hekiminiz veya çene cerrahınız:
- Diş ve kemiği ortaya çıkarmak için diş eti dokusunda bir kesi yapar
- Diş köküne erişimi engelleyen kemiği çıkarır
- Parçalara ayırmak daha kolaysa dişi bölümlere ayırır ve dişi kaldırır
- Çıkarılan dişin bölgesini diş veya kemikten herhangi bir kalıntıdan temizler
- Her zaman gerekli olmasa da iyileşmeyi desteklemek için yarayı diker
- Kanamayı kontrol etmek ve kan pıhtısı oluşmasına yardımcı olmak için çekim bölgesine gazlı bez yerleştirir
20’lik Diş Ameliyatı Sonrası
Sedasyon anestezisi veya genel anestezi alırsanız, işlemden sonra bir uyanma odasına götürülürsünüz. Lokal anesteziniz varsa, kısa iyileşme süreniz muhtemelen dişçi koltuğundadır.
Ameliyatın ardından iyileşirken, diş hekiminizin şu konulardaki talimatlarını izleyin:
- Kanama: 20 yaş dişi çekildikten sonraki ilk gün biraz kan sızabilir. Kan pıhtısını yuvadan çıkarmamak için aşırı tükürmekten kaçının. Gazlı Bez: Diş hekiminizin veya ağız cerrahınızın belirttiği şekilde gazlı bezi çekim bölgesinin üzerine değiştirin.
- Ağrı: Diş hekiminiz tarafından ağrı kesici verilecektir.
- Soğuk Uygulama: Çenenize soğuk bir paket tutmak da ağrıyı hafifletebilir.
Azı Dişi Ameliyatı Sonrası Öneriler
- Şişlik ve morarma: Diş hekiminizin veya cerrahınızın belirttiği şekilde bir buz torbası kullanın. Yanaklarınızdaki herhangi bir şişlik genellikle iki veya üç gün içinde düzelir. Morlukların geçmesi birkaç gün daha sürebilir.
- Aktivite: Ameliyatınızdan sonra, günün geri kalanında dinlenmeyi planlayın. Ertesi gün normal aktivitelere devam edin, ancak en az bir hafta boyunca kan pıhtısının yuvadan kaybolmasına neden olabilecek yorucu aktivitelerden kaçının.
- İçecekler: Ameliyattan sonra bol su için. İlk 24 saat alkollü, kafeinli, gazlı ve sıcak içecekler tüketmeyin. En az bir hafta pipetle içmeyin çünkü emme hareketi kan pıhtısını yuvadan çıkarabilir.
- Yiyecek: İlk 24 saat sadece yoğurt veya elma püresi gibi yumuşak yiyecekler yiyin. Tolere edebileceğiniz zaman yarı yumuşak yiyecekler yemeye başlayın. Yuvaya sıkışabilecek veya yarayı tahriş edebilecek sert, çiğnenebilir, sıcak veya baharatlı yiyeceklerden kaçının.
- Ağzını temizlemek: Ameliyattan sonraki ilk 24 saat boyunca dişlerinizi fırçalamayın, ağzınızı çalkalamayın, tükürmeyin veya gargara kullanmayın. Tipik olarak, ilk 24 saatten sonra dişlerinizi fırçalamaya devam etmeniz söylenecektir. Fırçalarken ameliyat yarasının yakınında özellikle nazik olun ve bir hafta boyunca her iki saatte bir ve yemeklerden sonra ağzınızı ılık tuzlu suyla hafifçe çalkalayın.
- Tütün kullanımı: Sigaradan uzak durun. Tütün ürünleri komplikasyon riskini artırır.
- Dikişler: Birkaç hafta içinde eriyen dikişleriniz olabilir veya hiç dikişiniz olmayabilir. Dikişlerinizin alınması gerekiyorsa, alınması için bir randevu ayarlayın. (Kaynak: mayoclinic.org)
20’lik Diş Kaç Yaşında Çıkar?
20’lik diş genellikle 17-25 yaş aralığında çıkar. Bazı kişilerde hiç çıkmayabilir.
20’lik Diş Belirtileri
Azı dişleri çıkmaya çalıştıkları zaman belirti verirler. Bunlar:
- Diş ve diş etinde ağrı
- Kulak ve çeneye vuran ağrı
- Diş ve diş etlerinde hassasiyet
- Lenf bezi şişliği
- Yanak ısırma
- Baş ağrısı
- Ağızda kötü koku
- Apse & İltihap
Yukarıdaki belirtilerden bir ya da birkaçını yaşıyorsanız mutlaka bir diş hekimine görünmelisiniz.
20’lik Diş Çekilmezse Ne Olur?
Hastada rahatsızlığa yol açan 20’lik diş çekilmezse ciddi sağlık problemlerine yol açar. Halk arasında azı dişleri çoğu zaman önemsenmez ve bu durum tedaviyi geciktirir. 20’lik diş çekilmezse;
- Enfeksiyon gelişebilir. Enfeksiyon geliştiği takdirde lenf bezlerinde şişlik meydana gelir. İltihap, lenf bezleri yoluyla vücuda yayılır.
- Kronik ağrıya neden olur.
- Komşu dişlere zarar verir. Komşu dişlere zarar vererek o bölgede diş çürümesi yaşanabilir.
- Kist oluşumuna neden olabilir.
20’lik dişin olası komplikasyonlarının önüne geçmek için mutlaka diş hekimi takibinde olmalısınız.
Yarı Gömülü 20’lik Diş Çekimi
Azı dişleri tam ya da yarı gömülü olarak karşımıza çıkabilmektedir. Yarı gömülü 20’lik diş çekimi, cerrahi operasyon gerektirir. Bu operasyon çene cerrahı tarafından yapılmaktadır.
20’lik Diş Kaç Tane Var?
Bebeklik döneminden yetişkin dönemine kadar toplam 32 tane olması gereken dişlerden 28 tanesi gelişimini tamamlar. Bunlardan 4 tanesi ise azı dişidir. Çenenin en arka alt ve üst kısmında olmak üzere yetişkin döneminde ortaya çıkan dişlerdir.
20’lik Diş İle İlgili Sık Sorulan Sorular
20’lik dişlerin hepsi çekilmeli mi? Çektirmezsem ne olur?
20’lik diş çekimine hekim karar vermektedir. Röntgen sonucunda çene yapısına uygunluk yoksa ve azı dişi vücuda zarar verme eğiliminde ise dişin çekilmesi önerilir. Çene yapısına uygun olmayan dişler çekilmedikleri takdirde; en ağır tabloda enfeksiyona zemin hazırlar, ağızda kist oluşumuna neden olabilir.
20’lik diş ameliyatı zor mu?
Yirmilik diş ameliyatı zor operasyonlardan biri olmasına rağmen alanında uzman çene cerrahı tarafından kolaylıkla gerçekleştirilebilir.
20’lik diş ameliyatı sonrası hemen taburcu olur muyum?
Azı dişi ameliyatı sonrası aynı gün taburcu edilirsiniz. Hastanın durumuna göre çoğu zaman genel anestezi dahi gerektirmeyen bir işlemdir.
Ağrımayan 20’lik diş çekilir mi?
Yirmilik diş çekimi yapmak için o bölgede ağrı olmasına gerek yoktur. Hastada sağlık sorununa neden olacağı düşünülen azı dişlerinin çektirilmesi önerilir.
20’lik diş ameliyatı sırasında acı hisseder miyim?
Hayır. Lokal anestezi, sedasyon ve genel anestezi yöntemlerinden biri kullanılarak ameliyat gerçekleştirilir.
20’lik diş çekimi bazı durumlarda zor bir ameliyat olsa dahi sonrasında hastaya büyük bir rahatlık sağlar. 20’lik diş çekimi sırasında herhangi bir ağrı ya da acı hissetmezsiniz. İlerleyen yaşlarda komplikasyon riski artacağı için sorun yaratan azı dişlerinin genç yaşta çekilmesi önerilir.
Eskişehir Diş Hekimi DT. İdil Çiğdem Pektaş; Diş İmplantı, Gülüş Tasarımı, Diş estetiği, Ortodonti, Diş Çürüğü Tedavisi, Kanal Tedavisi, Diş Dolgusu, Zirkonyum, Diş Beyazlatma, Diş Taşı Temizliği, Çocuk Diş Hekimliği, Dudak Dolgusu ve Botoks alanında hizmet vermektedir. Kliniğimizden alacağınız randevu sonrasında ilk muayene ücretsiz olup, muayene sonrası sizlere detaylı bilgi verilmektedir. Muayenehanemizden haftanın 7 günü 10:00 ile 20:00 saatleri arasında randevu alabilirsiniz. Danışmak istediğiniz tüm konularda Diş Hekimi İdil Çiğdem PEKTAŞ tarafından bilgilendirileceksiniz.